"Tôi không thể hiểu nổi vì sao chúng ta đổi từ thắng lợi toàn diện sang đầu hàng toàn tập. Cư dân chúng tôi sẽ đi đâu về đâu? Trở về thành phố đổ nát và tương lai an ninh mờ mịt? Họ mất trí rồi", Avichai Stern, thị trưởng Kiryat Shmona ở miền bắc Israel, ngày 25/11 viết trên tài khoản cá nhân Facebook.
Thị trưởng Stern, một chính trị gia cánh hữu, bày tỏ nỗi bất bình sau khi truyền thông Israel đưa tin chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã đồng ý "về nguyên tắc" thỏa thuận ngừng bắn với Hezbollah. Nội các Israel sẽ bỏ phiếu về thỏa thuận này và nhiều khả năng sẽ công bố trong 24 giờ tới.
Stern cảnh báo việc chấp nhận ngừng bắn với Hezbollah sẽ đẩy miền bắc Israel vào tình cảnh giống những thị trấn giáp biên giới Gaza vào ngày 7/10/2023, khi các tay súng Hamas tràn sang tấn công và hạ sát hơn 1.200 người.
David Azoulay, thị trưởng thành phố Metula gần đó, cũng cho rằng việc Israel chấp thuận ngừng bắn với Hezbollah không khác gì "thỏa thuận đầu hàng".
Khói bụi bốc lên từ một địa điểm tại miền nam Lebanon bị Israel không kích ngày 7/10. Ảnh: AFP
Khoảng 60.000 cư dân ở các thành phố, thị trấn miền bắc Israel, giáp biên giới với Lebanon, đã phải sơ tán từ tháng 10/2023, sau khi nhóm Hezbollah tiến hành các đợt pháo kích, phóng rocket, tên lửa để hỗ trợ Hamas ở Gaza. Các khu vực miền bắc Israel hứng chịu các cuộc tập kích gần như mỗi ngày, gây ra nhiều thương vong.
Xung đột leo thang vào cuối tháng 9, khi Israel đưa bộ binh tấn công miền nam Lebanon và tăng cường tập kích vào thủ đô Beirut, hạ sát hàng loạt lãnh đạo Hezbollah, trong đó có thủ lĩnh Hassan Nasrallah.
Khi IDF liên tục hạ nhiều thủ lĩnh của Hezbollah và chiếm ưu thế trước đối thủ, thông tin về một lệnh ngừng bắn khiến nhiều chính trị gia cánh hữu có đường lối cứng rắn của Israel không hài lòng.
Bộ trưởng An ninh Itamar Ben-Gvir, lãnh đạo đảng cực hữu Quyền lực Do Thái, gọi thỏa thuận với Hezbollah là sai lầm nghiêm trọng, cảnh báo Tel Aviv sẽ "đánh mất cơ hội lịch sử" để tiêu diệt hoàn toàn nhóm vũ trang. Ông kêu gọi chính phủ "lắng nghe những chỉ huy trên chiến trường và lãnh đạo cấp địa phương" trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
"Khi Hezbollah đang rệu rã và van nài ngừng bắn, chúng ta càng không thể dừng lại", Ben-Gvir nói.
Mỹ vài tuần qua đã tăng cường vận động Israel và gây sức ép với Hezbollah thông qua chính phủ Lebanon để các bên chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn 60 ngày, chia làm ba giai đoạn và được giám sát bởi cơ quan quốc tế do Mỹ dẫn đầu.
Thủ tướng Netanyahu tán thành dự thảo cuối tuần qua, hoàn thiện văn kiện vào đêm 25/11 và dự kiến họp cùng nội các an ninh Israel trong đêm nay để lên kế hoạch triển khai.
Bộ trưởng An ninh Quốc gia Israel Itamar Ben-Gvir tại Jerusalem hồi tháng 9/2023. Ảnh: Reuters
Giới lãnh đạo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã thuyết phục ông Netanyahu rằng đây là thời điểm thích hợp để ký lệnh ngừng bắn trên lãnh thổ Lebanon. IDF khẳng định đã hoàn thành mục tiêu phá hủy hạ tầng Hezbollah dọc biên giới, dập tắt nguy cơ các tay súng Hezbollah đột kích miền bắc Israel, phá hủy lượng lớn kho vũ khí của đối phương, theo Channel 12.
Một trợ lý của Thủ tướng Netanyahu tiết lộ Israel gần đây đang chịu áp lực lớn từ Mỹ. Tổng thống Joe Biden đã cảnh báo sẵn sàng từ bỏ vai trò trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn, buộc Israel phải chờ đến khi ông Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2025 và đàm phán lại từ đầu.
Tel Aviv còn e ngại khả năng chính quyền Tổng thống Biden trong những tuần cuối nhiệm kỳ có thể "bật đèn xanh" cho nghị quyết trừng phạt Israel ở Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nếu Thủ tướng Netanyahu vẫn kiên quyết khước từ lệnh ngừng bắn với Hezbollah.
Dẫu vậy, nhiều thành viên đảng Likud của ông Netanyahu cũng công khai bày tỏ sự không hài lòng về kế hoạch ngừng bắn với Hezbollah, cho rằng Tel Aviv đang đánh đổi an ninh quốc gia để giảm sức ép từ dư luận quốc tế và Hội đồng Bảo an.
"Không thể thỏa thiệp. Mọi thỏa thuận trên giấy tờ chỉ là vô nghĩa. Lợi ích thực chất là khi chúng ta đánh tan kẻ thù. Chúng ta phải tiếp tục chiến đấu", Bộ trưởng Tài chính Bazalel Smotrich nói.
Bộ trưởng Cộng đồng Hải ngoại Amichai Chikli cũng bày tỏ lo ngại về thỏa thuận ngừng bắn. Trong một bài đăng, ông Chikli kêu gọi chính phủ giữ vững lập trường trong mọi thỏa thuận, gồm: không nhượng bộ bất kỳ lợi ích nào cho Hezbollah, loại bỏ lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc ở Lebanon (UNIFIL) và duy trì quyền kiểm soát của IDF với vùng đệm ở Lebanon để bảo vệ các khu dân cư ở miền bắc Israel.
"Những đòn tập kích hạ sát các thủ lĩnh Hezbollah, cũng như chiến dịch tấn công trên bộ đã đạt thành công lớn về chiến thuật. Chúng ta không được đánh đổi những thắng lợi này lấy bình yên giả tạo", ông nói thêm.
Vị trí Israel, Lebanon. Đồ họa: AFP
Nghị sĩ Dan Illouz cũng thuộc đảng Likud cánh hữu cảnh báo lệnh ngừng bắn sẽ trao cho Hezbollah thắng lợi chiến lược, dù Israel trong hai tháng qua đang giành lợi thế áp đảo trước đối phương. Ông hoài nghi cơ chế giám sát quốc tế không đủ khả năng bảo đảm lệnh ngừng bắn được thực thi đầy đủ, tương tự Nghị quyết 1701 của Liên Hợp Quốc khi cuộc chiến Hezbollah - Israel năm 2006 kết thúc.
Bộ trưởng Nông nghiệp Avi Dichter, thành viên nội các an ninh, cho biết ông chưa nắm đủ thông tin chi tiết về thỏa thuận với Hezbollah để quyết định sẽ bỏ phiếu như thế nào. Trong một bài đăng trên X nhằm trấn an và làm rõ tình hình cho cư dân ở miền bắc Israel, Dichter tuyên bố sẽ không ủng hộ thỏa thuận nếu nó "chỉ là bản sao chép" của Nghị quyết 1701.
Moshe Saada, nghị sĩ đảng Likud, cho rằng người dân Israel "không ủy quyền cho chính phủ đầu hàng và bỏ mặc công dân đối mặt hiểm nguy". Ông nhấn mạnh mục tiêu tối thượng của Israel phải là đánh bại Hezbollah, không phải "nhượng bộ hay ký kết thỏa thuận vô giá trị".
Nhưng với Erez Bergman, 51 tuổi, người đã phải sơ tán khỏi thị trấn Snir gần biên giới Lebanon, thông tin về thỏa thuận ngừng bắn mang lại tia hy vọng.
"Dù IDF có tấn công bao lâu nữa, Hezbollah vẫn sẽ không biến mất. Trung Đông vẫn sẽ như nó vốn có, nhưng nếu có thêm 15 năm yên bình, điều đó là đủ để các con tôi lớn lên", Bergman nói.
Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Trung Đông Amos Hochstein cho rằng thỏa thuận ngừng bắn Israel - Hezbollah đang "trong tầm tay" và phụ thuộc rất lớn vào ý chí của các bên để chấm dứt đổ máu.
"Chúng ta đang có cơ hội thực sự để kết thúc xung đột", ông Hochstein nói. "Cánh cửa đang mở ra".
Thanh Danh (Theo Times of Israel, Jerusalem Post)