"Dán mắt vào mục tiêu" (target fixation) là hiện tượng con người nhìn tập trung vào một vật thể, vô tình làm tăng nguy cơ va chạm với vật thể đó khi di chuyển bằng phương tiện, ví dụ như máy bay, dù lượn, tàu thuyền, ôtô, xe máy.
Những yếu tố (viền đỏ) có thể khiến người lái xe nhìn chăm chú khi đi trên đường. Ảnh: Cycle World
Anh Thư (TP HCM), kể về lần bị hiện tượng này trên cao tốc. Vào buổi tối, khi Thư di chuyển trên tuyến cao tốc TP HCM - Long Thành, ở phía xa có một xe ở làn dừng khẩn cấp đang bật đèn cảnh báo để xử lý sự cố. Thư nhìn chiếc xe chằm chằm vì tò mò, lúc gần đi ngang xe này thì hệ thống giữ làn đường cảnh báo khiến vô-lăng rung lên, ra dấu hiệu bánh xe đã chạm vào làn phải. "May mắn hệ thống an toàn chủ động đã kịp sửa lỗi giúp tôi, sau lần đấy tôi không dám rời mắt khỏi đường phía trước nữa", Thư chia sẻ.
Trên thực tế, những tài xế xe máy dễ gặp hiện tượng này hơn cả, vì xe máy dễ dàng bị chệch hướng với thay đổi nhỏ của cơ thể, còn với ôtô thì khó hơn, nhưng vẫn có thể diễn ra, theo trung tâm hướng dẫn lái xe an toàn I Drive Safely (Mỹ). Khi tài xế ôtô quá tập trung vào một vật thể trên đường đi, ví dụ như đèn xe phía trước, hoặc các xe dừng bên đường, họ có thể vô tình đưa xe bám theo các vật thể ấy, nếu không chỉnh vô-lăng kịp thời, tai nạn có thể xảy ra.
Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm khi vào cua ở đường đèo núi. Nếu tài xế không mở rộng tầm mắt theo hướng cua mà nhìn thẳng vào một mốc nào đó trước mắt, rất dễ xảy ra nguy cơ lao vào lề đường hoặc xe ngược chiều.
Để phòng ngừa hiện tượng này xảy ra, người lái xe máy và ôtô cần phóng hướng mắt ra xa phía đường chân trời khi lái xe nhằm có cái nhìn toàn cảnh về phía đường phía trước. Đối với các đoạn rẽ, cần nhìn phần phần đường muốn đưa xe đi đến, không nhìn vào ngay góc cua.
Ở một đoạn đường cua gấp trên đèo, khi rẽ, tài xế nên đặt tầm mắt vào hướng muốn di chuyển, là vùng màu xanh, hạn chế đặt mắt ở vùng màu đỏ. Ảnh: Phạm Hải
Khi lưu thông với các phương tiện khác, hạn chế nhìn chằm chằm vào xe, thay vào đó nhìn vào phần đường phía trước hướng các xe đang di chuyển. Nếu có vật thể bất ngờ xuất hiện phía tầm nhìn, ví dụ có xe đang lùi, động vật băng ngang đường, có xe hỏng, cần phóng mắt rộng hơn và tìm hướng di chuyển an toàn, không nhìn chăm chú vào những vật thể này. Nói đơn giản hơn, là cần nhìn vào phần đường đi phía trước mà tài xế muốn đi đến.
Phạm Hải