Xe điện và nhiệt độ đóng băng vốn không phải bạn hữu - thực trạng đã được nhiều chuyên gia cảnh báo, dù vẫn có nhiều người, trong đó có các hãng xe, khẳng định rằng nhiệt độ không tác động tới pin xe điện. Tuy nhiên, nhiều trường hợp thực tế vẫn cho thấy thời tiết lạnh giá tác động xấu tới quá trình hoạt động của xe điện và thậm chí cả các trụ sạc.
Tuần qua, nhiều tài xế Tesla hối hả mang xe tới sạc tại một trạm Supercharger ở Oak Brook, bang Illinois, và rơi vào tình trạng rối loạn khi không thể sạc xe, theo Fox 32 Chicago.
Một người đang đẩy một chiếc Tesla tại một trạm sạc ở Chicago, nơi nhiều xe điện khác cũng phải nằm im vì hết pin và không thể sạc. Ảnh: Fox News
Nhiệt độ ở Chicago khi đó xuống dưới 0 độ C. Nhiều người trong số các tài xế nói trên đã phải gọi xe chuyên chở vì các trụ sạc không hoạt động, và những chiếc Tesla hết sạch pin. "Trạm sạc công cộng biến thành nghĩa trang ôtô", phóng viên của kênh truyền hình Mỹ nói, và gọi những chiếc xe điện cạn pin là "robot chết".
Chuyên trang về xe điện, InsideEVs, tìm hiểu sự tình. Trước hết, nhiều chủ xe điện Tesla ở khu vực Chicago đăng tin lên một diễn đàn chuyên xe Tesla hôm 15/1, rằng 3 trong số 13 trạm sạc Supercharger đã đóng cửa, có thể do thời tiết lạnh giá, chủ yếu ở Oak Brook, Rosemont, và Country Club Hills.
Vấn đề đầu tiên cũng được nêu ra, rằng nhiệt độ lạnh giá có thể khiến dây sạc và các đầu nối bị đóng băng, cũng như ảnh hưởng tới các bộ phận quan trọng khác của một trụ sạc nhanh, kể cả Tesla cũng như các hãng khác. Hiện tượng tạo tuyết, độ cô đặc của vật liệu, và việc tăng điện trở trong dòng điện có thể là các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả và hiệu suất của các linh kiện điện, dẫn tới trục trặc hoặc ngừng hoạt động.
Theo tài liệu của Tesla, các mẫu xe của hãng sử dụng khoảng 1% pin mỗi ngày ở trạng thái nổ máy không tải. Nhưng nếu kích hoạt chế độ Sentry - chế độ giám sát không gian bên ngoài qua hệ thống camera - thì xe có thể ngốn tới 15% pin trong 24 giờ. Có nghĩa nếu ai đó để bật chế độ Sentry khi đỗ xe, như ở sân bay hay bến tàu điện một thời gian dài, thì sẽ khiến pin giảm rất nhanh.
Pin sụt nhiều hơn so với dự kiến trong thời gian không sử dụng xe có thể khiến nhiều người rơi vào trạng thái bị động. Ví dụ, một người để xe ở bãi đỗ sân bay vài ngày, vẫn để chế độ Sentry, và pin ở mức trung bình. Sau vài ngày, khi trở lại lấy xe, pin có thể còn rất thấp, và họ sẽ phải nhanh chóng tìm một trạm sạc.
Tuần trước, khi nhiệt độ ngoài trời ở Chicago dưới 0 độ C, tại 13 trạm sạc khắp khu vực này, thì gần 50 trụ sạc không hoạt động.
Một xe Tesla đang cắm sạc giữa tiết trời ở nhiệt độ đóng băng. Ảnh: CleanTechnica
Vật liệu pin và những sai lầm khi sử dụng là những yếu tố khác tác động tới xe điện. Tesla thường sử dụng hai loại pin: Lithium-ion-phosphate (LFP) và nickel-cobalt aluminum (lithium NCA). Ví dụ, pin LFP thường có trên Model 3 bản tiêu chuẩn. Loại pin này rẻ hơn và có mật độ năng lượng kém hơn loại NCA được tìm thấy trên các mẫu Model 3 và Model Y bản Long Range và Performance.
Trong khi cả pin NCA và LFP đều bị ảnh hưởng phần nào bởi thời tiết lạnh giá, thì LFP chịu tác động nhiều hơn, và tổng quãng đường đi được cũng giảm nhiều hơn so với NCA. Gói pin LFP cũng cần nhiều thời gian sạc hơn trong trời lạnh.
Thời tiết quá lạnh cũng khiến pin không thể thực hiện quá trình làm ấm (precondition) để đạt mức nhiệt độ tối ưu giúp sạc hiệu quả hơn trước khi đến một trạm sạc nhanh. Bản thân quá trình làm ấm pin - về cơ bản là bật điều hòa nóng và những tính năng làm tan băng - cũng cần năng lượng, vì thế nếu pin ở mức quá thấp trước khi cần sạc - mức một con số - có thể ảnh hưởng xấu tới quá trình.
Trong mùa đông 2022-2023, startup về dữ liệu và tình trạng pin Recurrent thu thập thông tin từ 10.000 xe điện và phân tích tác động từ thời tiết lạnh giá lên hành trình của xe. Sau khi xem xét hơn 20 mẫu xe ở Mỹ, Recurrent thấy rằng quãng đường trung bình vào mùa đông chỉ bằng 70,3% so với hành trình thông thường.
Mỹ Anh